Denken buiten de vaste kaders en begaande paden. Dat is nog knap lastig. Vijf vrijdenkers aan het woord. Nu: Kaouthar Darmoni, directeur van Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis.
“Toen ik als klein meisje in mijn geboorteland Tunesië vroeg waarom er geen vrouwelijke leiders waren, leidde dat tot heftige discussies, met altijd als de enig mogelijke uitkomst dat ik geen leider kon zijn omdat ik een meisje was. Ik zal een jaar of zes zijn geweest toen ik daarover mijn eerste woedeaanval had. Ik vond het zo onrechtvaardig! Wat kon ik eraan doen: ik bén een meisje! Dat was mijn eerste genderbesef. Waarom word ik zo behandeld, waarom worden vrouwen op die manier behandeld? Wat is het probleem?
Zo ben ik vrijdenker geworden: door vragen te stellen over het onrecht dat vrouwen wordt aangedaan, alleen vanwege hun gender. Die vragen hebben zich uitgebreid naar het lot van mensen van de LHBTQ+-gemeenschap, want het systeem van hun onderdrukking komt voort uit dezelfde bron: gender. Je wordt onderdrukt omdat je toevallig een vrouw of een homoseksueel of transgender persoon bent. Dat pik ik niet.
In mijn denken ben ik al mijn leven lang een beetje avant la lettre. Overal waar ik heb gewoond – in Noord-Afrika, in Frankrijk, in Amerika, in Zweden en nu in Nederland – krijg ik commentaar. Ik ken zowel de voordelen als de nadelen van out of the box denken en walking the talk, want voor mij is een vrijdenker ook iemand die doet wat hij denkt.
Ik kom uit een tribale cultuur en de wereld van vrouwen onder elkaar vond ik heerlijk. Maar toen ik begon over de achtergestelde positie van vrouwen in het patriarchaat en zei dat die ook door vrouwen zelf in stand wordt gehouden, werd ik verstoten uit de kring. Ik werd een paria, ik kreeg met geweld te maken. Het was verschrikkelijk.
Dat is wat vrijdenken kan kosten: verstoting uit de groep, afwijzing. Maar ik weet ook dat wrijving glans geeft. Mijn ideeën roepen soms weerstand op, ik krijg kritiek, maar ik blijf focussen op het hogere doel. Als directeur van Atria geloof ik er heilig in dat we een gelukkigere en betere maatschappij krijgen als we een systeem hebben van gendergelijkheid, waarin vrouwen meer hun leiderschap kunnen omarmen en iedereen gelijke kansen heeft, ongeacht zijn gender.
En dus laat ik me niet ontmoedigen of afleiden door de obstakels, de afwijzingen of de woede die ik tegenkom. Het vrijdenken helpt mij om koers te houden naar die betere toekomst. Je kunt het vergelijken met een bevalling: het is pijnlijk, maar je creëert er nieuw leven mee.”
